TOTE is de meest gegeneraliseerde beschrijving van een strategie. 

De eerste Test is een test om te zien of je überhaupt aan de Operatie moet beginnen. Met andere woorden: wanneer is het tijd om met de strategie te beginnen.

De Operatie is de kern van de strategie

De tweede Test is een test om te zien of je klaar bent met de strategie.

Exit is dat je dan ook ophoudt de strategie te gebruiken wanneer je klaar bent.

Bij menselijke strategieën gaat het erom dat een goede strategie behelst dat je aanvoelt wanneer je met de strategie moet beginnen en dat je aanvoelt wanneer je klaar bent.

Bijvoorbeeld: Strategie voor een goede relatie. De Operatie, de kern, is dat je met regelmaat de ander duidelijk maakt dat je het super vindt dat hij of zij er is, dat je hem of haar respecteert en dat je van hem of haar houdt.

Deze strategie gebruik je wanneer je aanvoelt dat het weer eens tijd is om dat duidelijk te maken. En je moet aanvoelen wanneer je de bovenstaande strategie genoeg gebruikt hebt.

Doe je dat niet, dan doe je het of te weinig of te veel en in beide gevallen is het schadelijk voor je relatie. 

Zou je iets anders gebruiken dan je gevoel, dan wordt het onmenselijk en mislukt de strategie. 

Er is geen falen alleen maar feedback!

Als je zelf je eigen betekenis gaat verzinnen van kritiek dan kan je er natuurlijk alles van maken. Maar indien je onderdeel wil uitmaken van een gemeenschap is het toch handig om de betekenis van die gemeenschap te gebruiken. Dat communiceert een stuk beter: kritiek betekent dat je uiting geeft dat je iets niet goed vindt.

Denken dat iemand die kritiek geeft ergens last van heeft en dat hij geen intentie heeft om iemand te helpen is allemaal mind readen. Een activiteit die rechtstreeks tegen NLP in gaat omdat het het metamodel overtreedt. Iets wat je herhaaldelijk ziet bij mensen die NLP alleen maar dogmatisch toepassen maar er geen werkelijk begrip voor hebben.

En dat terwijl iedereen binnen NLP de gevleugelde uitspraak "Er is geen falen, er is alleen maar feedback" kent. De enige manier om deze zin te begrijpen is in de zin van: wat er ook gebeurt zolang je wat er gebeurt als feedback ziet dan is er geen sprake van falen, maar van feedback. Oftewel alles is feedback indien je het als feedback gebruikt. Zo heb ik een keer de deur van de trainingszaal dicht gedaan met mijn duim nog tussen de deur. Toen gaf de deur mij feedback dat het onverstandig is om je duim tussen de deur te houden terwijl je hem dicht doet. Een pijnlijke les waar ik veel van geleerd heb.

Kortom, bij feedback maakt het helemaal niets uit wat de intentie van de zender is. Die kan je toch geenszins weten en met regelmaat is de zender van informatie geen mens, maar een stuk natuur of een apparaat dat al helemaal geen intenties heeft. Het is de instelling van de ontvanger die informatie tot feedback maakt. Alleen de ontvanger kan de ontvangen informatie upgraden tot feedback door iets te leren van die informatie. Indien je pertinent weigert te leren dan is er inderdaad geen sprake van feedback. Vandaar dat het zo belangrijk is om steeds wel te willen leren. Want alleen dan is er sprake van feedback en geen falen.

Binnen NLP komt feedback voort uit het TOTE model. De laatste T is een T van een Test en deze Test is om te testen of uit het proces voortgekomen is wat gewenst is of gepland is. Indien dat geenszins het geval is dan wordt deze informatie teruggestuurd naar de Operatie in de hoop dat er genoeg flexibiliteit en variatie in de Operatie aanwezig is zodat er nieuwe output gegenereerd kan worden die ervoor zorgt dat er uiteindelijk wel iets uit voortkomt dat de laatste Test kan doorstaan.

De vraag bij mensen is nu: over wiens TOTE proces hebben we het? De zender of de ontvanger? Het moge duidelijk zijn dat het nooit over het TOTE proces van de zender kan gaan omdat voor de zender er geen sprake van is dat de laatste Test geen goed resultaat oplevert. Het gaat altijd om het TOTE proces van de ontvanger van de informatie. Die kan die informatie gebruiken om de eigen Operatie te verbeteren.

Oftewel, alle informatie die door de ontvanger van die informatie gebruikt wordt om de eigen processen te optimaliseren is feedback. Wie of wat die informatie verstuurd is totaal irrelevant en wat voor informatie het is is ook irrelevant en wat de gemoedstoestand die dan geheel tegen NLP in gemindread moet worden is ook totaal irrelevant. Het enige dat telt is dat de ontvanger van de informatie deze informatie gaat gebruiken om de eigen processen te optimaliseren en pas op dat moment is er sprake van feedback en leren van ervaring.

De reden dat het onverstandig is om te modelleren heeft te maken met het feit dat er onbedoelde negatieve neveneffecten aan een model kleven. Zo is er een keer een NLP model gemaakt om rijk te worden, maar dat model had ook tot gevolg dat je vervreemde van je partner en kinderen. Of zo is er eens een NLP model gemaakt om mooie kunst te maken, maar het bijeffect was dat men ziek werd. Bandler is dus bewust gestopt met modelleren en heeft modelleren vervangen door het ontdekken van strategieën.

Daarnaast is het inderdaad zo dat voor de meeste zaken al een zeer effectieve strategie ontdekt is. Waar je die strategieën kan vinden hangt sterk af van welke je zoekt. Alle strategieën voor grip op je eigen emoties, het effectief runnen van je brein en excellente communicatie zouden in de NLP Practitioner moeten zitten. Toch zie ik nog vaak mensen voor hun modeleeropdracht iemand kiezen die bijvoorbeeld veel zelfvertrouwen heeft. Dat is zo basis dat het in de Practitioner had moeten zitten. Maar er zijn ook hele specifieke strategieën voor NLP en acteren of NLP in de gezondheidszorg bijvoorbeeld. Die kan je vinden door een email te sturen naar The Society of NLP. Of een Society of NLP trainer te vragen.

Daar komt nog eens bij dat de meeste Nederlandse NLP opleiding geen idee hebben wat modelleren nu precies inhoudt. Ik heb diverse mensen gehad die mij wilden modelleren en met hele vreemde vragen kwamen. Het opstellen van een meta-programma profiel is bijvoorbeeld geen model. Tot overmaat van ramp hebben de meeste Nederlanders die een model gemaakt hebben geen idee hoe ze nu concreet datgene moeten doen wat ze gemodelleerd hebt wanneer je het hen vraagt. Een mooi voorbeeld is het IEP. Op hun site hebben ze een enorme waslijst van alle modellen die er in de loop der tijd door hun studenten gemaakt zijn. 30 keer hoe verkoop je iets, 40 keer hoe communiceer je goed. Maar niemand die ook maar iets doet met die modellen. En dat is waarschijnlijk ook maar goed ook want ik ben bang dat als je daadwerkelijk zou doen wat er in het model staat dat het slecht met je afloopt. Nederlandse NLP opleidingen willen graag als een echte opleiding gezien worden en we weten allemaal dat je om af te studeren een scriptie moet schrijven. Dus wordt er maar een modelleeropdracht geven om zo te doen alsof ze een universiteit zijn. Maar NLP is juist tegen nutteloos getheorie enkel en alleen om het theoretiseren.

Kortom een model is ongezond, gevaarlijk, overbodig, gaat meestal volkomen fout en heeft geen praktisch nut. Dat is de reden dat er op de checklist staat dat een NLP opleiding niet aan modelleren zou moeten doen. Maar gelukkig gaat NLP over vrijheid en mocht jij het toch willen doen, dan wens ik je alle succes toe en ga ik ervan uit dat jouw model wel goed is.

Er zijn er verschijnende technieken voor. Het beste is het bouwen van een propulsion system met Design Human Engineering. Je krijgt dan in trance een verhaal en hoorspel die ervoor zorgt dat je achter je ellende hebt waar je snel vandaan wil en voor je fantastische dingen waar je graag naar toe wil.

Een en ander heeft dan ook te maken hoe je met je tijdslijn werkt. Waarschijnlijk zet je dingen die je moet doen op je tijdslijn, in plaats van in je tijdslijn. Daardoor is het makkelijker voor jouw tijd om er onder door te glippen zonder dat je iets hoeft te doen.

Maar het belangrijkste in dit soort gevallen is toch bijna altijd je breintype omdat er één type is dat dit sterk heeft. Ben je dat type dan is er een speciale aanpak om te zorgen dat er minder getreuzeld wordt. Meer info over je breintype staat in dit boek: https://nlp.ecwid.com/Het-Neurogram-Handboek-p156919489

De meeste "NLP" trainers noem ik vooral fake NLP trainers (https://fakenlp.org/) Want met hoe NLP wordt beoefend is veel mis mee. En je hebt gelijk dat NLP ook geen wetenschappelijke basis heeft. Daar heb ik veel over geschreven zoals bijvoorbeeld hier: https://nlpprotoscience.org/

Desalniettemin denk ik toch dat NLP heel waardevol is. Voornamelijk omdat het eigenlijk een vorm van hypnose is en hypnose goed werkt bij het oplossen van psychische klachten. Hypnose zelf is gelukkig wel wetenschappelijk onderzocht. Dat betekent echter nog steeds niet dat NLP daarmee is gered. Om dat voor elkaar te krijgen heb ik ABC-NLP ontwikkeld waarbij we NLP combineren met Toegepaste Gedragsanalyse. Toegepaste Gedragsanalyse is een zuivere wetenschap die laat zien hoe ons gedrag in kaart te brengen is, te begrijpen valt en te beïnvloeden valt. Omdat dit over elk willekeurig gedrag gaat, passen ook de NLP gedragingen erin. Toegepaste Gedragsanalyse is de oorspronkelijke bron van gedragstherapie uit Cognitieve Gedragstherapie.

De belangrijkste artikelen waarin ik dat uitleg zijn: https://abcnlp.org/the-abc-model-and-nlp/ en https://abcnlp.org/nlp-science/ Er is ook een Nederlandse site (https://abcnlp.nl/) maar de Engelse site geeft meer inhoudelijke uitleg. Dankzij de combinatie van Toegepaste Gedragsanalyse en NLP zijn er twee Nederlandse universiteiten waar ik als gastdocent dit onderwijs.

Kortom er is heel veel mis met hoe NLP wordt onderwezen en wordt gebruikt en tegelijkertijd is NLP te redden.

Er bestaat narcistisch gedrag. Hier is een goede beschrijving van narcistisch gedrag:

Narcistisch gedrag focust zich specifiek op zelfverheerlijking en een continue behoefte aan bewondering en bevestiging. Het is een gedragspatroon waarbij een individu zichzelf centraal stelt en een overdreven belang toekent aan de eigen prestaties, uiterlijk, succes, of andere persoonlijke attributen.

Personen die narcistisch gedrag vertonen, praten vaak over zichzelf, leggen de nadruk op hun successen en kunnen overdreven reageren op complimenten. Ze hebben de neiging om relaties en interacties te zien als middelen om zelfbevestiging te verkrijgen, en ze kunnen anderen in de schaduw stellen of kleineren om zichzelf beter te doen voelen.

Dit gedrag kan zich ook uiten in een onvermogen om kritiek te accepteren, wat kan leiden tot defensieve of zelfs agressieve reacties. Ze kunnen ook een overtuiging hebben van speciale behandeling of voorrechten, gebaseerd op hun vermeende uniekheid of superioriteit.

Er bestaat geen narcistische persoonlijkheidsstoornis. Deze staat nog wel in DSM IV maar was er bijna uit verwijderd.

De overweging om de narcistische persoonlijkheidsstoornis (NPS) uit de vierde editie van de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-4) te verwijderen, kwam voort uit verschillende factoren en debatten binnen de psychologische en psychiatrische gemeenschap.

Ten eerste was er kritiek op de specifieke criteria die werden gebruikt om NPS te diagnosticeren. Sommige clinici en onderzoekers vonden dat de criteria te subjectief waren en te veel ruimte lieten voor interpretatie. Dit leidde tot inconsistenties in de diagnose en de bezorgdheid dat de diagnose te vaak of te gemakkelijk werd gesteld.

Ten tweede waren er zorgen over de overlap met andere persoonlijkheidsstoornissen. De kenmerken van NPS, zoals een behoefte aan bewondering en een gebrek aan empathie, kunnen ook in andere stoornissen voorkomen, wat de specificiteit en bruikbaarheid van de diagnose in twijfel trok.

Ten derde was er een beweging binnen de psychiatrie naar een meer dimensionale benadering van persoonlijkheidsstoornissen, waarbij individuele kenmerken en symptomen in plaats van rigide categorieën worden beoordeeld.

Wat dit betekent is dat als mensen iemand van narcisme beschuldigen je heel goed moet kijken of er sprake is van het hele specifieke narcistische gedrag zoals hierboven beschreven. Dat is zelden het geval. Meestal gaat het om heel ander gedrag waar men een hekel aan heeft en men benoemt dat hele andere gedrag ten onrechte als narcistisch.

HSP oftewel High Sensitive Persons heeft met breinfilters te maken. Mensen die last hebben van HSP die filter net iets minder weg dan mensen die geen HSP hebben. In ons brein wordt er sowieso heel veel gefilterd, puur vanwege de manier waarop onze hersenen in elkaar steken. Stel dat bij mensen zonder HSP 98% wordt weggefilterd, dan wordt er bij HSP mensen 97% weggefilterd. Dat lijkt weinig uit te maken, maar is een wereld van verschil.

Breinfilters zijn wat we in NLP metaprogramma's noemen. Er is geen enkele relatie met Neurogram of breintypen. Want elk breintype kan elk metaprogramma op elke mogelijk instelling zetten en gebruiken. Soms heb je daar hypnose voor nodig, zoals vaak het geval is bij HSP wanneer je het brein weer meer wil laten filteren.

Misofonie is inderdaad vaak een lastig probleem. Je hebt bijna altijd hypnose nodig om ervan af te komen, naast NLP. De belangrijkste aanpak is om met Design Human Engineering (DHE) een apparaat te bouwen waarmee je je breinfilters meer weg laat filteren, dan wel de volumes van de audio intern en extern te verlagen. Secondair is er de generieke manier om drie tot vijf nieuwe oplossingen te vinden voor bestaande problemen.

Je eigen kind opvoeden is lastig genoeg. Je kunt het niet perfect doen en je mag fouten maken. Zeker als ze zeventien zijn. Wat minder zin heeft is jezelf schuldig en naar voelen over fouten in de opvoeding. Je zoon heeft veel meer aan een moeder die zich goed voelt. Dus stap over dit negatieve gevoel heen en ga weer verder. Dat kan eventueel met NLP technieken zoals de gevoelsomdraaitechniek om je weer een goed gevoel te geven en de zwart/wit terugspoeltechniek om de nare herinnering te neutraliseren.

Daarnaast is het goed om als ouder geen vriend te willen worden van je kind, maar ouder te blijven. Zolang kinderen in jouw huis wonen gelden jouw regels hoe oneerlijk die regels misschien ook zijn. Dat pubers tegen die regels in opstand komen, is prima. Dat is onderdeel van de evolutie. Om te zorgen dat een soort zich over de wereld verspreid is er ruzie tussen kinderen en ouders ingebakken in de natuur. Anders blijft iedereen op een kluitje wonen en dan is er te weinig eten voor iedereen en breken er ziektes uit. Als je zoon andere regels wil, dan moet hij op zichzelf gaan wonen. Jouw huis betekent ook jouw regels.

Zie verder ook: Teaching Excellence (https://nlpkind.nl/events/teaching-excellence-met-kate-benson/)

Aardig doen is een belangrijke NLP strategie die Richard Bandler dan ook in veel van zijn trainingen onderwijst. De kern van deze NLP strategie is dat wanneer jij wilt dat andere mensen aardig tegen jou doen, doe dan eerst aardig tegen hen. Omdat de meeste mensen echter van nature al heel erg aardig zijn en vaak te vaak te aardig zijn, leer je bij goede NLP ook dat je af en toe, als de situatie daar om vraagt, onaardig kan doen. Denken dat NLP inhoudt dat iemand alleen maar aardig mag doen, is slechte NLP. Waar NLP wel om gaat is om je emoties zodanige te beheersen dat je in de meeste gevallen prima in staat bent om die emotie op te roepen die ervoor zorgt dat jij bereikt wat je wil bereiken in een bepaalde situatie.

In de praktijk betekent dat dat bijna iedereen die met NLP leert om zijn emoties te beheersen ervoor kiest om het grootste deel van de tijd aardig te doen en ervoor kiest om tegen de meeste mensen aardig te doen. Zelfs zo'n van nature onaardige man als ik doe tegen bijna iedereen aardig. Gister heb ik aardig gedaan tegen de notaris en zijn medewerkers, mijn medebestuursleden van de net nieuwe opgerichte Neurosofie Stichting, tegen het personeel en de kok van het Michelin sterren restaurant waar we gister de oprichting hebben gevierd.

Alleen in uitzonderingssituaties en alleen als de situatie daar expliciet om vraagt, kies ik ervoor om bewust onaardig te doen. Om op die manier mijn doelen te bereiken. Doelen waar onaardigheid bij hoort, zijn doelen zoals "Iemand die niet luistert, laten voelen dat hij fout zit" of "Grenzen aangeven". Wat foute NLP is, is als mensen dankzij een NLP Training afleren om onaardig te kunnen doen, ook al zullen ze dat in de praktjk bijna nooit doen.

Los van NLP is het wel zo dat in mijn Neurosofie gedachtegoed er wel de strategie is dat je bijna nooit aardig tegen jezelf doet omdat aardig tegen jezelf zijn meestal betekent dat je minder in je leven bereikt, dan wanneer je hard bent tegen jezelf. Werken is meestal niet leuk, maar met werken kom je verder dan als je niets doet. Vandaar dat jezelf hard aanpakken een prima strategie is om jezelf tot grotere hoogtes te drijven. Maar dit is geen NLP, maar Neurosofie. Voor mijzelf kies ik in deze uiteraard het Neurosofie standpunt en kan je mijn Neurosofie standpunt dan ook zien als kritiek op NLP.