Hoewel er biases genoeg zijn waarom de lijst met beroemde mensen (https://neurogram.nl/2023/05/16/overzicht-van-alle-breintypen-van-beroemde-mensen/) vooral mannen bevat, zijn er qua breintypen dan weer geen verschillen tussen man en vrouw. Ik weet dat er wel degelijk neurologische verschillen zijn, bijvoorbeeld in de Amygdala. Maar breintypen gaat over de aangeboren structuur in de hersenstam zoals ontdekt door Jaak Panksepp. En daar zijn geen verschillen tussen mannen en vrouwen, maar wel tussen de verschillende breintypen.

Uiteraard is het dan weer wel zo dat wat iemand leert en oppikt uit de omgeving, het aangeleerde gedrag, weer wel verschilt voor mannen en vrouwen. Maar op breintypen niveau is er geen enkel verschil. Zo is bijvoorbeeld het omgaan met elk breintypen hetzelfde, ongeacht of iemand een man of een vrouw is (zie: https://nlpflix.nl/programs/collection-t5fx05k6mo0?category_id=28549 ). Hetzelfde geldt voor de relaties tussen breintypen. (zie: https://nlpflix.nl/programs/collection-yko209bkpzg?category_id=28549 ) Daar maakt het breintype veel uit, maar man of vrouw weer weinig. En de verschillen die er zijn, zijn aangeleerd gedrag.

Ik heb de afgelopen jaar geëxperimenteerd met een nieuwe, door mij bedachte, manier om iemands Neurogram type te bepalen. De test werkt met 2 a 3 vragen. Het is geen absolute zekerheid, meer een quick & dirty methode die gelukkig vaak genoeg lijkt te werken. In mijn workshops werkt het voor zo'n 95% van de mensen, maar die hebben dan al een en ander geleerd.

Nu heb ik een online versie gemaakt. Mijn vraag aan jou is of je die wil testen. Zo ja, ga dan naar: http://3vragen.nl en beantwoord de vragen. Laat me weten, hier of per mail, wat je ervan vindt en als je Neurogramtype weet of de test klopte of niet.

De site is super simpel maar dat is omdat de bedoeling is dat je hem online via je telefoon kan gebruiken zodat je iedereen overal en altijd kan testen.

Nee in de NLP Practitioner (https://abcnlp.nl/abc-nlp-practitioner/) komen de echte slimme strategieën aan bod. De slimheidjes van de Neurogramtypes liggen te veel voor de hand. Maar ik kan je hier het lijstje geven:

1. Perfectionist: goed je best doen

2. Helper: aandacht en liefde schenken

3. Succesvolle Werker: kunnen verkopen

4. Romanticus: oog voor natuur en cultuur hebben

5. Analist: oog voor wetenschap hebben

6. Loyalist: zorgen dat je veilig blijft

7. Levensgenieter: geniet van het leven

8. Baas: voor jezelf opkomen

9. Bemiddelaar: elkaar helpen

Sommige Ennegramdeskundigen hebben een hele studie gemaakt van hoe elk Enneagramtype om gaat met elk ander Enneagramtype. Sommige mensen herkennen zich hier sterk in, maar meestal vind ik dat het de plank misslaat omdat de "deskundigen" het vooral op basis van de theorie zelf verzonnen hebben en niet zelf uitgeprobeerd hebben. Al was het maar omdat ze niet zoveel relaties zijn aangegaan. Met kennis van het Neurogram is het ook erg makkelijk om over de "moeilijkheden" die de "deskundigen" zien heen te stappen.

Zo heb ik een fantastische relatie als type 3, de Succesvolle Werker, met een type 3 Succesvolle Werker. De theorie zegt dat dit weinig kans van slagen heeft omdat we tegen elkaar gaan opboksen wie het meeste succes heeft. Op zich is dat ook zo, alleen stop ik het meteen omdat ik het proces herken. Toevallig ken ik de onderzoekster die aangetoond heeft dat je met astrologie een behoorlijke voorspelling kan doen voor het succes van relaties. Alleen wat ze gevonden heeft is dat mensen die een groot leeftijdsverschil hebben sneller weer uit elkaar gaan.

Nog een toeval is dat er net een nieuw onderzoek is gepubliceerd naar langdurige relaties. De conclusie is dat hoe meer je op elkaar lijkt hoe beter het gaat. Opposites attract blijkt juist averechts te werken. Ze trekken elkaar wel aan, maar botsen ook weer uit elkaar. Dit onderzoek is gedaan aan de hand van de Big Five en ik heb Het Neurogram Handboek geschreven dat ook gebaseerd is op de Big Five.

Er spelen hier veel zaken mee. Voor veel mensen is alleen zijn destructief en zij hebben iemand nodig om zichzelf te zijn. Binnen het Neurogram worden drie overlevingsmechanismen:

• de groepsoverlever - Dit is iemand die bedenkt dat als je met veel mensen bent dat je sterker staat en zorgt er daarvoor dat hij meerdere vrienden om zich heen heeft.

• de 1-op-1 overlever - Dit is iemand die zich bewust is dat hij dood gaat en overleven alleen ziet als zorgen dat er nageslacht is. Hij zoekt een partner om samen kinderen mee te hebben en op die manier te overleven.
  

• de loner - Dit is iemand die stelt dat je niemand kan vertrouwen behalve jezelf en zondert zich af.

Het moge duidelijk zijn dat voor de groepsoverlever en de 1-op-1 overlever andere mensen veel belangrijker zijn dan voor de loner. Ik zelf ben een 1-op-1 overlever en ben zeer gehecht aan mijn partner, maar vind de groep van minder belang. Mijn partner is een loner en dan merk je echt het verschil dat zij als het erop aan zou komen geheel voor zichzelf kiest. Een van mijn beste vrienden is een groepsoverlever en die zie je dan ook een groter netwerk onderhouden.

Het spirituele ontwikkelingsprogramma dat ik volg traint je in alleen kunnen zijn en je nog goed kunnen voelen. Juist omdat je waarna je dat onder de knie hebt veel beter met andere mensen om kan gaan. Je kan je dan onvoorwaardelijk openstellen voor andere mensen, liefde geven en contact maken in de wetenschap dat als het onverhoopt verkeerd uitpakt dat je onafhankelijk genoeg bent en voldoende grip op jezelf en je emoties hebt om daar goed mee om te gaan. In mijn coachingspraktijk zie ik te veel mensen die helemaal kapot zijn omdat er een breuk in de relatie is of omdat ze een dierbare verliezen. Rouwen en verwerken is prima, maar daar is gelimiteerd de tijd voor. Daarna moet je je eigen leven weer oppakken en weer contact maken met nieuwe mensen. Dat leert niet iedereen.

Het is natuurlijk een vergissing om te denken dat mensen hun Neurogram type zijn. Het Neurogram is slechts een model waarmee je bepaalde aspecten van mensen in kaart brengt. Het is een abstractie waarbij je heel erg veel weglaat. Daar ben ik me terdege van bewust. Jij denkt steeds dat ik mensen reduceer tot een Neurogram type, maar niets is minder waar. Ik licht slechts enkele aspecten uit. Modellen brengen bijna altijd het gevaar met zich mee dat er onbewust allerlei slechte suggesties vanuit gaan. Jouw reductieverhaal is er daar een van en daarvoor moet je inderdaad oppassen. Maar gelukkig kan je je bewust worden van dit gevaar en het ondervangen door duidelijk te maken dat het om een abstractie gaat waarbij je slechts enkele aspecten uitlicht. Heel veel van wat mensen doen of wie ze zijn komt niet terug in het Neurogram. De reden dat het Neurogram model toch waardevol is, komt omdat je er aantal voordelen bij hebt. Voor jezelf leer je hoe je meer kan ontspannen en gezonder in je vel kan komen te zitten en in het omgaan met andere mensen worden andere mensen begrijpelijker, kan je beter met ze omgaan en het aller belangrijkste krijg je respect voor het anders-zijn van andere mensen. Tenslotte helpt het Neurogramtype mij omdat ik weet hoe elk type met NLP omgaat en mocht iemand ergens tegen aanlopen dan kan ik aan de hand van zijn Neurogramtype hem verder helpen.

Bovendien is het Neurogramtype het breintype dat mensen hebben in plaats van dat iemand zijn Neurogramtype zou zijn.

Allereerst iets over narcisme. In de oorspronkelijke versie van ICD-10 van de WHO die ik gebruikt heb voor mijn boek Onbeperkt Jezelf was er helemaal geen sprake van dat narcisme als persoonlijkheidsstoornis erkend werd. Alleen onder druk van de VS om hun DSM 4 te kunnen blijven gebruiken is er later narcisme aan toegevoegd. Onterecht naar mijn mening omdat het een slecht omschreven stoornis zou zijn waar veels te veel onder valt. Sowieso hebben NLPers weinig met labels, maar narcisme is wel een heel onhandig label.

Binnen de Enneagram literatuur wordt narcisme alleen toegeschreven aan type 7, de Levensgenieter (Claudio Naranjo). Ik vind het nog steeds een slecht label, alleen openbaart zich bij de Levensgenieter inderdaad wel gedrag waar met regelmaat blijkt dat hij echt alleen oog heeft voor zichzelf. Ook al lijkt de Levensgenieter bij uitstek bezig met andere mensen door o.a. feestjes na te lopen e.d., toch is hij alleen maar met zichzelf bezig.

Bij de type 3, Succesvolle Werker speelt geen narcisme, maar zijn anti-sociale persoonlijkheidsstoornis. Dat is van een geheel andere orde. De Succesvolle Werker houdt zich wel degelijk bezig met andere mensen. Hij heeft immers een publiek nodig en mensen om aan te verkopen. Alleen gaat hij voorbij aan de gevoelens van deze mensen. Daarnaast geldt dat hoe lager je in het Enneagram zit hoe individualistischer je bent. Type 4, de Romanticus en type 5, de Analist zijn het meest individualistisch, maar type 3, de Succesvolle Werker en type 6, de Loyalist zijn goede tweedes. De combinatie van anti-sociaal en individualistisch kan narcistisch lijken, maar heeft er niks mee van doen.

Dan het minderwaardigheidscomplex. Dat is toch wel een hele oude verkeerde psychologische term die ik al weer jaren niet meer gebruikt heb gehoord. Als NLPer zie je meteen dat het niet bestaat. Het minderwaardigheidscomplex is namelijk een nominalisatie, dat wil zeggen een proces waarvan we doen alsof het een ding is dat je kan hebben, maar wat feitelijk een verdraaiing van de werkelijkheid is. Het gaat dus om het achterliggende proces, en dat is bij minderwaardigheidscomplex, je minderwaardig voelen (het ligt voor de hand). Maar nu heeft NLP meteen een makkelijke oplossing: de gevoelsomdraaitechniek. Mocht je je al minderwaardig voelen, dan ben je daar binnen enkele minuten vanaf. Achter je minderwaardig voelen, ligt vaak een negatief zelfbeeld. Het is dus ook belangrijk om dat aan te pakken. Ook daar is een NLP techniek voor en wel de schwisshhh techniek.

Wees gerust, beide technieken werken prima in mijn brein.

Tenslotte nog wat over arrogantie. Arrogantie is prima indien het gepaard gaat met competentie. Alleen arrogantie zonder competentie is irritant. Daar komt bij dat NLP zich nog steeds in de beginjaren bevindt en dat er een strijd woedt over de toekomst van NLP. Om te voorkomen dat de grote incompetente meerderheid gaat besluiten wat wel en wat niet NLP is en welke examens je moet halen om NLPer te zijn (wat een zeer negatieve ontwikkeling zou zijn), moet de competente minderheid van zich laten spreken. In casu ben ik dat vaak. Dat kan arrogant over komen, maar staat toch vooral in dienst van een beter Nederland en betere Nederlanders (en vlamingen zo nu en dan).

Er zijn inderdaad twee manieren waarop iemand binnen het dynamisch systeem van zijn eigen Enneagram type kan veranderen.

De eerste is inderdaad de lijn tussen stress- en ontspanningspunt. Het Neurogram vertelt je hoe je door het gedrag van je ontspanningspunt over te nemen je meer ontspant en je stopt het gedrag van je stresspunt te doen en daarmee de stress verminderd.

De tweede manier is om te stoppen in de zonde van je Hoofdzonde te leven en te kiezen voor de deugd van Hoofddeugd. Het gevolg hiervan is dat je beter in je vel komt te zitten en dat de eigenschappen van je eigen Enneagram type veranderen van de ongezonde versie in de gezonde versie.

In principe staan deze twee veranderingsprincipes los van elkaar. Dat wil zeggen dat je in principe prima ontspannen je Hoofdzonde kan doen en dat je ook prima gestrest kan zijn terwijl je Hoofddeugd doet. Dit is alleen in de praktijk anders. In de praktijk zal dit alleen op korte termijn werken. Op lange termijn kom je door je Hoofdzonde in de problemen waardoor de kans groot is dat je daardoor gaat stressen. Andersom zorgt je Hoofddeugd ervoor dat op lange termijn je leven op rolletjes verloopt waardoor de kans groot is dat je lekker ontspannen bent.

Dus hoewel het twee losse principes zijn, hebben de effecten ervan wel invloed op elkaar.

Het Neurogram blijkt weinig invloed van de cultuur te hebben. Neurogramtypes worden bepaald aan de hand van welke delen van je brein honderden miljoenen cellen meer hebben en welke honderden miljoenen cellen minder hebben. Uit mijn eigen onderzoek in Nederland, Noorwegen, Engeland, België en de VS zie je overal hetzelfde beeld.

Verreweg de meeste mensen zijn type 9, de Bemiddelaar. Meestal zo rond de 30%. De andere acht types zijn zo'n beetje gelijk verdeeld met zo rond de 9% met de volgende volgorde (van veel naar weinig) qua aantal percentage:

1. Bemiddelaar 32%

2. Baas 10%

3. Perfectionist 10%

4. Levensgenieter 9%

5. Helper 9%

6. Loyalist 8%

7. Succesvolle Werker 8%

8. Analist 7%

9. Romanticus 7%

Voor alle Neurogramtypes geldt dat hoewel er bij één en hetzelfde type veel overeenkomsten zijn het toch individuele mensen blijven waardoor er altijd meer verschillen te vinden zijn dan overeenkomsten. Een van de redenen daarvan is dat het Neurogram maar over een klein deel van je leven gaat, namelijk de vorm en niets te maken heeft met de inhoud van je leven. Het Neurogrammodel is een generalisatie die je in staat stelt om snel een aantal key inzichten te krijgen in de ander waardoor je gemakkelijker met de ander om kan gaan, hem beter begrijpt en hem effectiever kan beïnvloeden. Hierbij geldt ook weer dat dit bij sommige types beter gaat dan bij andere, e.e.a. ook weer afhankelijk van je eigen type. Zonder deze voordelen was er ook geen rechtvaardiging geweest om het Neurogrammodel überhaupt te gebruiken voor anderen. (Voor jezelf zijn er andere rechtvaardigingen.) Tegelijkertijd blijft het wel een model en is het goed om in je achterhoofd te houden dat je aan het generaliseren bent. Dat betekent dat je met het Neurogrammodel in grote lijnen naar iemand kijkt (Oftewel in NLP jargon: het metaprogramma chunk size staat op grote lijnen.) Dat betekent dat wanneer je naar meer details gaat kijken je meer verschillen gaat vinden. Stel je je metaprogramma overeenkomsten/verschillen in op verschillen dan zie je ook meer verschillen.

Sommige Enneagram trainers gaan dan vervolgens tevergeefs al die verschillen in kaart proberen te brengen waardoor je onzinnige dingen krijgt als Willem Jan van de Wetering's 128 subtype per Enneagramtype. Een veel betere strategie is om je te bedenken dat het Enneagram maar over een klein deel van het leven gaat, namelijk de vorm en alleen wanneer je in grote lijnen kijkt om de overeenkomsten te zien. Dan kom je tot het inzicht dat al die details waarin mensen verschillen wegvallen omdat je ze simpelweg weglaat uit het Neurogrammodel. Dat betekent geenszins dat je er in individuele gevallen geen rekenschap van hoeft te geven, allerminst. Maar dat is precies waar NLP zo goed in is: op zoek naar alle kleine detailverschillen, bijvoorbeeld op submodaliteitenniveau en iedereen beschouwen als een individu. Vandaar dat de combinatie van beide zo goed is om te doen. Het Enneagram geeft je macro-voordelen zodat je snel met veel mensen effectief om kan gaan en NLP geeft je micro-voordelen zodat je snel en effectief een individu kan helpen.

Voor Bemiddelaars geldt iets bijzonders. Voor mij is de Bemiddelaar de gewone mensen die iets van de andere acht types in zich herbergt. Bij sommige Bemiddelaars is er één van die andere acht sterker dan de andere zeven types waardoor je van die mensen krijgt waarbij het heel subtiel ligt: een 1 of een 9, een 2 of een 9, een 3 of een 9, een 5 of een 9, een 6 of een 9, een 7 of een 9, een 8 of een 9. Op een of andere manier zijn er weinig mensen die een 4 of een 9 zijn. Er is een foutief Neurogramsysteem die bij dat soort mensen vindt dat er dan sprake is van een inferieur type. Alleen die term is al heel ongelukkig. Maar ze bedoelen dan dat iemand een zwakke 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 of 8 is. Maar dat is het verkeerde inzicht. In werkelijkheid is het andersom. Je hebt dan te maken met een Bemiddelaar met een sterke 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 of 8 kant in zich. Klinkt ook al veel beter. Tegelijkertijd betekent dat ook dat er tussen de grote groep Bemiddelaars meer verschillen zijn in het geval dat mensen met een sterk ander type zitten waarbij de sterke types onderling verschillen. Gelukkig is dit een subtiliteit waardoor je weliswaar soms op het verkeerde been gezet wordt, maar wat verder praktisch geen invloed heeft op hoe je met iemand omgaat. De Bemiddelaars uitgangspunten zijn vele malen sterker dan zo'n zogenaamd "sterk" punt. Die sterke punten zijn wat uiterlijke schijn en is niets meer dan een dun laagje vernis dat je zo weg krabt en waaronder dan een gewone Bemiddelaar onder schuil gaat.

Juist omdat Bemiddelaars ook zo middelmatig zijn in de zin dat ze van alles een beetje hebben zijn het ook paradoxale types. Het zijn doeners die lui zijn. Het zijn woede types die harmonie nastreven. Ongeduld en dergelijke hebben vaak te maken met hun drang zich waar te maken qua ambitie: mooi huis, goede baan en goede relatie. Als het daar niet gaat zoals ze willen dan worden ze ongeduldig en gefrustreerd.